چکیده:

مقاله حاضر تحلیلی است همزاد و همدوش تتبع، بر شعار مردم سالاری دینی، و قدمی است کوچک در راستای دغدغه ای بزرگ، یعنی تعریف و تفسیر واژه هایی که شادکامانه شعار می گردند و به حلاوت تکرار می شوند و در اتمسفر جامعه سرگردان و منتظر می مانند تا آنکه روزی روزگاری یا با «علم سیاه» تفسیر یافته و بدان صورت نهادینه شوند، و یا به عدد نفوس از معانی الله بختی برخوردار گردند. قلم در اینجا چند رسالت را تعقیب کرده است نخست احصاء و تشخیص فهرست منابع، مبانی و مؤلفه های مردم سالاری دینی، دوم تعریف و تحلیل آنها، با توجه به آنچه در گفتمان دموکراسی و دین مقبول افتاده است.
سوم و از همه مهمتر که از آغاز تا فرجام مقاله وجهه همت بوده است ورود به عرصه متناقض نمای خداسالاری و مردم سالاری که لازمه این شعار است و ارائه تصویری با مرزبندی قابل قبول در هر دو گفتمان؛ به شکلی که هیچ یک از دو جزء این شعار به دیگری آسیب نرسانده و دست اندازی نکند و هر دو با سلامت اولیه خود، برجا و برقرار بمانند. و چهارم که در اهمیت کمتر از سوم نیست با توجه به ناسازیهای نظری و عملی دموکراسی و هشدارهایی که بر آن رفته، در هر فرصتی که دست داده است مقایسه هایی بین گونه اسلامی دموکراسی و گونه های غیردینی دموکراسی نیز انجام گرفته است تا هم امتیاز دموکراسی دینی بر سایه ی گونه ها نمودار گردد و هم راهکار و نسخه ی درمانی برای دردهای دموکراسی پیچیده شده باشد. و پنجم در خلال بحث کوشش شده تا برداشت های غلط از برخی منابع، مبانی یا مولفه های دموکراسی دینی طرح و نقد گردد. لازم به ذکر است که چنانچه تخته بندی دینی در مردم سالاری، مقصود به جد، باشد، باید انتظار مباحثی جدید و بدیع را داشت که شاید برای کسی که به مباحث تکراری و متعارف در گونه های غیر دینی، مانوس است غریب و نا مانوس نماید، اما در چنین مواقعی باید به خاطر داشت که موضوع بحث گونه ای جدید از دموکراسی است که مبتنی بر پایه های اسلامیت است.